Badanie Fizykalne - część II - SKÓRA

 Prowadzący: Zygmunt Sitko

Badanie Fizykalne część II
SKÓRA

Prezentowany w poprzedniej części ogólny wywiad z pacjentem, podlega uszczegółowieniu w stosunku
do części ciała, co do której pacjent podaje dolegliwości lub sami stwierdzamy zmianę.
Pamiętamy, że skóra zbudowana jest z naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Skóra otacza ochronną powłoką całe nasze ciało, na jej powierzchni mogą pojawiać się różnorodne zmiany dotyczące:
zabarwienia, ciągłości, elastyczności itp. Należy pamiętać, że czasami zmiany stwierdzane na powierzchni skóry odzwierciedlają proces chorobowy toczący się wewnątrz organizmu; mogą im towarzyszyć: swędzenie, dolegliwości bólowe lub wysięk. Poddając ocenie skórę powinniśmy zawsze brać pod uwagę stan paznokci oraz
włosów, jako wytworów powierzchownej warstwy skóry tj. naskórka.

W trakcie badania fizykalnego skóry, należy zachować następującą kolejność postępowania:

1/ Wywiad - uzupełniany o kwestie pominięte przy wywiadzie ogólnym oraz mające wpływ na obraz
skóry. Ważnymi odnośnikami są: wiek, rasa i płeć osoby badanej.

Zadając pytania pamiętajmy o zasadach podanych przy „ocenie głównej dolegliwości” to jest:
• czy pacjent stwierdza zmiany w badanym obszarze,
• umiejscowienie,
• charakter,
• wielkość,
• przebieg,
• okoliczności,
• czynniki nasilające lub łagodzące,
• objawy towarzyszące.

Uwaga !
Uzyskane informacje należy umieścić w czasie /dni, tygodnie, miesiące lub lata/ oraz czy istnieje związek z porą roku, podróżą /np. tropiki/, leczeniem, wykonywanym zawodem, menstruacją, ciążą,
używanymi kosmetykami lub środkami higieny osobistej.

2/ Obserwacja - dokonywana w odniesieniu do całej powierzchni ciała, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc podawanych jako zmienione przez pacjenta. Do prawidłowego przeprowadzenia tej części badania, wskazane jest dobre oświetlenie - najlepiej naturalne

W ocenie bierzemy pod uwagę

1/ zabarwienie - odnotować należy umiejscowienie obszarów o zwiększonej lub zmniejszonej pigmentacji.
Sinica, bladość lub zażółcenie są dla nas sygnałem o toczącym się w organizmie procesie chorobowym.

2/ uszkodzenia i zmiany - ważna jest ich lokalizacja /możliwa do określenia czy uogólniona/, układ /liniowy,
zgrupowany lub w obrębie dermatomu/, rodzaj /plamka, krosta, pęcherz, guz/ oraz kolor /jeden czy wielość/.

Zmiany pierwotne - uszkodzeń skóry - powstają w zdrowej uprzednio skórze:

• Plamka - zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej przestrzeni, płaska i nie badalna palpacyjnie,

• Pęcherzyk - drobny wykwit - do 0,5 cm. - wyniosły ponad powierzchnię skóry, wypełniony płynem wysiękowym, kształtu okrągłego lub owalnego,

• Pęcherz - większy od pęcherzyka, wykwit skórny; powstający szybko wskutek silnego naporu płynu wysiękowego,

• Grudka - wykwit, wyraźnie odgraniczony, dość spoisty, wielkości do 0,5 cm., różnego kształtu i barwy,

• Krosta - drobny, wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, wielkości od główki szpilki do ziarna fasoli, przeważnie okrągły, wypełniony ropą,

• Guzek - wyniosły nad powierzchnię skóry wykwit, podobny do grudki ale od niej większy,

• Guz - każdy, dający się wykryć klinicznie nadmiar tkankowy, może mieć charakter nowotworowy łagodny lub złośliwy; wielkość większa od orzecha laskowego.

Zmiany wtórne uszkodzenia skóry - spowodowane rozwojem zmian pierwotnych:

• Owrzodzenie - ograniczone ubytki błony śluzowej lub skóry spowodowane działaniem uszkadzających czynników mechanicznych, fizycznych, chemicznych lub zaburzeniami w ukrwieniu,

• Pęknięcie - linijny ubytek naskórka i skóry, występujący w miejscach gdzie skóra jest napinana lub rozciągana. Jego głębszą odmianą jest rozpadlina.

Cechy charakterystyczne dla zmian nowotworowych skóry:

A - Asymetria
B - Border /Granica/
C - Color /Kolor – wielość kolorów/
D - Diameter /Średnica - powyżej 0,6 cm./
E - Elewejszyn /Uniesienie nad skórę/

3/ Badanie Palpacyjne - obejmuje:

3. 1. Skórę w zakresie

1. Wilgotności - określając czy jest sucha, wilgotna, tłusta, spocona;
2. Temperatury - określając czy jest zimna czy ciepła /badanie przeprowadzamy za pomocą termometru lub grzbietem dłoni/;
3. Powierzchni - czy jest gładka czy szorstka /pozwala różnicować np. nadczynność od niedoczynności
tarczycy/;
4. Ruchomości - czy jest łatwo przesuwalny fałd skórny /np. w obrzęku ruchomość jest ograniczona/;
5. Napięcie - sprawdzamy poprzez ocenę szybkości z jaką fałd skórny powraca do położenia pierwotnego po uniesieniu ponad powierzchnię skóry /np. w odwodnieniu napięcie jest zmniejszone/.

3. 2. Paznokcie /należy zawsze oceniać na wszystkich kończynach/ w zakresie

1. Zabarwienia - kolor może nas informować np. o niedotlenieniu - fioletowe, o niedokrwieniu - białawe, o grzybicy - żółtawy;
2. Kształtu - kształt łyżeczkowaty może świadczyć o anemii, pałeczkowaty o hipoksji lub raku płuc a szeroka płytka może nasuwać podejrzenie o występowanie zespołu Down’a lub innych zaburzeń chromosomalnych;
3. Wypełnienie kapilar w układzie obwodowym - powrót krwi po uciśnięciu paznokcia powinien nastąpić do 3 sekund;
4. Wszelkie zmiany - oddzielenie paznokcia od łożyska - objaw zanokcicy, plamki - objaw grzybicy i łuszczycy.

3. 3. Włosy /na całym ciele/ w zakresie:

1. Rozmieszczenia - czy występuje w miejscach nietypowych może świadczyć np. o niedoczynności
tarczycy bądź zatruciu witaminą A; brak owłosienia na wzgórku łonowym podczas dojrzewania wskazuje na możliwą niedoczynność tarczycy lub niedoczynność przysadki mózgowej, niewydolność gonad lub chorobę Addisona; brak owłosienia może być spowodowany chemioterapią lub łysieniem w tym łysieniem plackowatym;
2. Struktury w dotyku - delikatne, jedwabiste czy też chropowate, szorstkie - jako objawy różnicujące nadczynność od niedoczynności tarczycy;
3. Ilości i jakości - gęste, rzadkie, cienkie, grube.


Zmiany pierwotne - uszkodzeń skóry - powstają w zdrowej uprzednio skórze:

• Plamka - zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej przestrzeni, płaska i niebadalna palpacyjnie,
• Pęcherzyk - drobny wykwit - do 0,5 cm. - wyniosły ponad powierzchnię skóry, wypełniony płynem wysiękowym, kształtu okrągłego lub owalnego,
• Pęcherz - większy od pęcherzyka, wykwit skórny; powstający szybko wskutek silnego naporu płynu wysiękowego,                                                                               

• Grudka - wykwit,wyraźnie odgraniczony,dość spoisty,wielkość do 0,5 cm., różnego kształtu i barwy                                                                                                 

• Krosta - drobny, wyniosły ponad powierzchnię skóry, wielkości od główki szpilki do ziarna fasoli, przeważnie okrągły, wypełniony ropą                                  

 • Guzek - wyniosły nad powierzchnię skóry wykwit,podobny do grudki ale od niej większy                                                                                                                      

• Guz - każdy, dający się wykryć klinicznie nadmiar tkankowy, może mieć charakter nowotworowy łagodny lub złośliwy; wielkość większa od orzecha laskowego.  

Zmiany wtórne uszkodzenia skóry - spowodowane rozwojem zmian pierwotnych:                                                                                                                    

 • Owrzodzenie - ograniczone ubytki błony śluzowej lub skóry spowodowane działaniem uszkadzających czynników mechanicznych, fizycznych, chemicznych lub zaburzeniami w ukrwieniu,                                                                                       

• Pęknięcie - linijny ubytek naskórka i skóry , występujących w miejscach gdzie skóra jest napinana lub rozciągana. 

Jego głębszą odmianą jest rozpadlina  ( blizna, owrzodzenie, nadżerka, strup ).