Wykonując badanie fizykalne brzucha należy kierować się na „4 - O”- oglądanie chorego na 4 sposoby:
1. Oglądanie brzucha chorego zwracając uwagę na symetryczność, wysklepienia, blizny itp.
2. Osłuchanie perystaltyki w każdym kwadrancie stwierdzając czy jest obecna i dobrze słyszalna.
3. Opukiwanie jamy brzusznej pozwala wykluczyć płyn w jamie otrzewnej.
4. Badanie palpacyjne dzięki któremu można 3 zaobserwować objawy otrzewnowe (wzmożone napięcie powłok brzusznych, objawów:
Blumberga, Rovsinga, Chełmońskiego, Jaworskiego i Murphy'ego) i objaw Goldflama.
Objaw Blumberga – badający układa opuszki palców na powierzchni powłok brzusznych i dokonuje powolnego, lecz głębokiego ucisku, a następnie nagle odrywa dłoń. Pojawienie się zwiększonej bolesności bezpośrednio po oderwaniu dłoni wskazuje na podrażnienie (peritonismus) lub zapalenie otrzewnej (peritonitis).
Objaw Rovsinga – objaw zapalenia wyrostka robaczkowego lub zapalenia otrzewnej. Badanie wykonuje się oburącz. Badający układa swą jedną dłoń w okolicę lewego dołu biodrowego prostopadle do okrężnicy zstępującej, a następnie wywiera swoją drugą dłonią równomierny ucisk na dłoń wcześniej przyłożoną do skóry brzucha.
Objaw Chełmońskiego – objaw chorobowy występujący w chorobach wątroby,
polegający na występowaniu bolesności w trakcie uderzenia (medycznie wstrząsania) w okolicę łuku żebrowego prawego.Zwykle badanie tego objawu polega na położeniu dłoni na łuku żebrowym prawym i następnie uderzeniu w dłoń pięścią drugiej ręki.
Objaw Jaworskiego - objaw charakterystyczny dla zapalenia wyrostka robaczkowego. Pacjent w pozycji leżącej podnosi kończynę dolną prawą do góry. Następnie badający naciska palcami dłoni okolicę wyrostka robaczkowego, a pacjent jednocześnie
opuszcza wyprostowaną w stawie kolanowym kończynę do poziomu.
opuszcza wyprostowaną w stawie kolanowym kończynę do poziomu.
Objaw Murphy`ego – objaw chorobowy służący do różnicowania bólu w okolicy podżebrowej prawej. Uważa się, że jest dodatni w przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego i jego kamicy,natomiast ujemny w przypadku zapalenia dróg żółciowych bądź ich kamicy.
Objaw Goldflama – wywoływany przez uderzanie pięści badającego w grzbiet drugiej rozwartej ręki, przyłożonej w okolicy kąta kręgosłupowo-żebrowego. Prawidłowo wstrząsanie tej okolicy nie wywołuje bólu. Pojawiający się ostry ból stanowi dodatni objaw Goldflama i sugeruje ostry proces zapalny nerki po stronie badanej.
Objaw kaszlowy – objaw z grupy objawów otrzewnowych. W związku ze wzrostem napięcia mięśni brzucha podczas kaszlu u chorego z zapaleniem otrzewnej występuje ból, odpowiednio: uogólniony, przy rozlanym zapaleniu otrzewnej. miejscowy, przy ograniczonym zapaleniu otrzewnej.Pacjent ma leżeć i zakasłać.
Objaw z mięśnia lędźwiowo-udowego - to jest nagły ból okolicy lędźwiowej,
promieniujący do pośladka, tylnej powierzchni uda lub do łydki albo stopy. Zwykle towarzyszy mu uczucie osłabienia siły mięśniowej i drętwienia powyższych okolic ciała.
promieniujący do pośladka, tylnej powierzchni uda lub do łydki albo stopy. Zwykle towarzyszy mu uczucie osłabienia siły mięśniowej i drętwienia powyższych okolic ciała.
Objaw z mięśnia zasłonowego – ból wywołany przy rotacji wewnętrznej lub zewnętrznej uda ustawionego w zgięciu. Może dowodzić obecności procesu zapalnego okolicy mięśnia zasłonowego, np.zapaleniu wyrostka robaczkowego.
- Osoba badana jest w pozycji stojącej ze złączonymi stopami i otwartymi oczami, a kończyny górne są opuszczone wzdłuż tułowia.
- Badający poszukuje cech niestabilności bądź chwiejnej postawy mogącej świadczyć o niezborności ruchowej będącej wyrazem uszkodzenia móżdżku bądź narządu przedsionkowego (padanie w stronę uszkodzenia w obu powyższych przypadkach).
- Badający musi być tak ustawiony, aby w razie potrzeby mógł uchronić osobę badaną przed upadkiem.
- Poprosić osobę badaną, by zamknęła oczy.
- Przez ok. 30 sekund badający obserwuje osobę badaną pod kątem chwiejności postawy.
- Próbę uznaje się za dodatnią, gdy osoba badająca zaobserwuje chwiejną postawę dopiero po zamknięciu oczu osoby badanej (postawa bez kontroli wzroku), będącą wyrazem niezborności czuciowej tylnosznurowej (ataksji sensorycznej)
Próba Webera – jest to metoda badania słuchu polegająca na przyłożeniu wprawionego w drgania stroika do czoła lub szczytu czaszki pacjenta. Zadaniem chorego jest określenie w którym uchu dźwięk słyszany jest głośniej. W przypadku zdrowych badanych dźwięk słyszany jest jednakowo w obu uszach. Badanemu z przewodzeniowym uszkodzeniem słuchu (czyli związanym z zaburzeniem ucha środkowego i zewnętrznego) dźwięk wyda się głośniejszy w chorym uchu. Dzieje się tak ponieważ do ucha zdrowego dochodzą fale akustyczne zarówno drogą przewodnictwa kostnego jak i powietrznego, które wzajemnie interferują powodując zmniejszenie amplitudy fali. Taka sytuacja może być nawet uzyskana eksperymentalnie poprzez zatkanie jednego ucha palcem. Natomiast chory z odbiorczym uszkodzeniem słuchu będzie lepiej słyszał stroik w uchu zdrowym.
Próba Rinnego – określa czas słyszenia drgań widełek ustawionych kolejno na wyrostku sutkowatym ( jest w czaszce w tylnej części jest to jako - przewodnictwo kostne) i przy małżowinie (przewodnictwo powietrzne).Słyszenie polega na odbiorze fal akustycznych we właściwym receptorze znajdującym się w uchu wewnętrznym (narząd Cortiego). Podczas wsłuchiwania się w dźwięk kamertonu (przyrząd do strojenia instrumentów muzycznych) przy przyłożeniu go do wyrostka sutkowatego odbierane są drgania przewodzone przez kość. Podczas przełożenia kamertonu do przodu i słuchania dźwięku tuż przy przewodzie słuchowym zewnętrznym słyszalne jest drganie widełek kamertonu w powietrzu. Są to dwa typy przewodnictwa dźwięków: pierwszy to tzw. przewodnictwo kostne, drugi zaś typowe przewodnictwo powietrzne.W przypadku prawidłowo słyszącego ucha dźwięki wytwarzane przez kamerton znajdujący się w okolicy ujścia przewodu słuchowego zewnętrznego (przewodnictwo powietrzne) słyszane są lepiej (dłużej), niż dźwięki wytwarzane przez kamerton przyłożony do wyrostka sutkowatego (przewodnictwo kostne). Wynik ten określamy jako próba Rinnego dodatnia.W przypadku niedosłuchu przewodzeniowego, przewodnictwo kostne pozostaje mniej upośledzone, dzięki czemu dźwięki kamertonu przystawionego do wyrostka sutkowatego słyszane są lepiej (dłużej), niż dźwięki przenoszone drogą przewodnictwa powietrznego. Wynik takiej próby określamy jako próba Rinnego ujemna.W niedosłuchu czuciowo-nerwowym przewodnictwo powietrzne upośledzone jest w równym stopniu jak przewodnictwo kostne przez co wynik próby Rinnego jest dodatni. W niektórych przypadkach wynik badania może być fałszywie ujemny.
W celach przesiewowej diagnostyki próba Rinnego powinna być zawsze wykonywana wraz z próbą Webera gdyż tylko połączenie wyników obu prób pozwala na ustalenie wstępnej diagnozy.
Obustronnie dodatnia próba Rinnego wraz z lateralizacją Webera do jednego ucha wskazuje na niedosłuch czuciowo-nerwowy w uchu przeciwnym do lateralizacji (słabszym).
Próba Tinela polega na opukiwaniu przez lekarza pnia nerwu zlokalizowanego w obrębie nadgarstka (ręka pacjenta spoczywa swobodnie na stole). W czasie opukiwania badający może posłużyć się opuszkami własnych palców lub młoteczkiem neurologicznym, co umożliwia kontrolowaną i powtarzalną siłę nacisku. Za dodatni objaw Tinela uważa się pojawienie się uczucia drętwienia, mrowienia lub innych niespecyficznych zaburzeń czucia w obrębie dłoni i palców. W przypadku użycia większej siły w czasie opukiwania może wystąpić przejściowy brak czucia i osłabienie całej ręki. Badanie wykonuje się porównawczo również dla ręki zdrowej.
Objaw Phalena, próba Phalena – objaw chorobowy opisany przez amerykańskiego ortopedę George’a Phalena, występujący w zespole cieśni nadgarstka. Przeprowadza się go, zginając nadgarstek na okres 60 sekund – objaw jest dodatni, gdy po czasie tym wystąpi uczucie mrowienia, promieniujące w kierunku ramienia.
Ten test może zaświadczyć o istnieniu zespołu cieśni nadgarstka i się nazywa objawem Phalena. Lekarz prosi pacjenta o zgięcie nadgarstka na krótki czas (około 60 sekund). Jeśli w tym okresie chory zaczyna odczuwać mrowienie lub pieczenie promieniujące w stronę ramienia – test jest dodatni.
Najczęstszą przyczyną ostrej rwy kulszowej jest ucisk na korzenie nerwowe przez zwyrodniały krążek międzykręgowy. Krążki międzykręgowe to elementy chrzęstno-włókniste kręgosłupa, które kształtem przypominają dyski. Krążki międzykręgowe są zbudowane z pierścienia włóknistego, otaczającego elastyczne jądro miażdżyste. Łączą one poszczególne trzony kręgowe oraz przenoszą i amortyzują obciążenia, na jakie narażony jest kręgosłup. Proces zwyrodnieniowy krążków międzykręgowych, który rozpoczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje z wiekiem, to dyskopatia, a w odniesieniu do całego kręgosłupa - choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Pod wpływem nadmiernego obciążania dochodzi niekiedy do gwałtownego nasilenia zmian zwyrodnieniowych krążka międzykręgowego, z pękaniem włókien pierścienia włóknistego i przesuwaniem jądra miażdżystego do tyłu, co wywołuje ostre bóle kręgosłupa. Ze względu na specyficzną krzywiznę kręgosłupa oraz przenoszenie największych obciążeń przez jego dolną część najczęstszą lokalizacją źródła bólu są krążki międzykręgowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego (krążki L4/L5 oraz L5/S1).
Jeśli jądro miażdżyste przemieści się do tyłu w takim stopniu, że spowoduje ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym, do bólu kręgosłupa może dołączyć ból promieniujący wzdłuż tych korzeni. Zwykle ból promieniuje do pośladka, tylnej powierzchni uda i podudzi, czasami również do stopy i palców kończyny dolnej; mówimy wtedy o ostrej rwie kulszowej.W niektórych przypadkach pierścień włóknisty ulec może całkowitemu przerwaniu, a fragment jądra miażdżystego może wypaść do kanału kręgowego, powodując uszkodzenie korzeni nerwowych. Taki stan to przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego (lub potocznie „wypadnięcie krążka międzykręgowego” lub „wypadnięcie dysku”). Poza bólem mogą się wtedy pojawić objawy neurologiczne spowodowane zaburzeniem funkcji nerwów przez ucisk, takie jak zaburzenia czucia na skórze kończyny dolnej, niedowład stopy czy osłabienie odruchów głębokich.
niewielkie ruchy kręgosłupa, chodzenie, kaszel czy nawet kichanie powodują nasilić objawy bólowe - poza bólem, pojawiać się mogą zaburzenia czucia o charakterze mrowienia lub drętwienia w takiej samej lokalizacji. Może również wystąpić niedoczulica na skórze w obrębie unerwienia podrażnionego korzenia. W niektórych przypadkach bólowi może towarzyszyć osłabienie siły mięśniowej, zwłaszcza w zakresie zginania lub prostowania stopy. Taki niedowład zwykle pojawia się po pewnym czasie od początku trwania bólu i może się wiązać z nasileniem rwy kulszowej lub, w rzadkich przypadkach, z paradoksalnym zmniejszeniem objawów bólowych, gdy dochodzi do znacznego uszkodzenia korzenia nerwowego.W przypadku rwy udowej ból i zaburzenia czucia mogą promieniować od pachwiny do przedniej powierzchni uda i kolana, a osłabieniu może ulec mięsień czworogłowy uda.
Co zrobić przy objawach rwy kulszowej - pozostać w łóżku, w pozycji leżącej na boku, z ugiętymi nogami w stawach kolanowych i biodrowych lub w pozycji na plecach z podłożeniem poduszki pod kolana, może przynieść ulgę już po 1-2 dniach. Nie jest natomiast wskazane pozostawanie przez dłuższy czas w unieruchomieniu w łóżku. Jeśli ból nie zmniejsza się istotnie w ciągu 3-4 dni, konieczna jest konsultacja lekarza.
Kiedy jest pilna wizyta u lekarza i koniecznie jest wskazana: gdy rwie kulszowej towarzyszy osłabienie siły ruchów stopy (brak możliwości zgięcia lub wyprostowania stopy w stawie skokowym), osłabienie siły mięśniowej w innym obszarze kończyny dolnej lub istotne zaburzenia czucia na skórze. Ból kręgosłupa lub rwa kulszowa zwykle utrudniają oddawanie moczu i stolca na drodze odruchowej, jeśli jednak przez kolejne 12 godzin nie udaje się w ogóle oddać moczu, jest to wskazaniem do pilnej wizyty u lekarza.
W leczeniu zachowawczym bólu krzyża i rwy kulszowej są dobrym rozwiązaniem - fizykoterapia i rehabilitacja im wcześniej zaczyna się odpowiednie ćwiczenia, tym mniejsze jest ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa. Niestety niektóre zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak prądy (prądy interferencyjne) tzw.elektrostymulacja przezskórna, ultradźwięki - (niewskazane w okresie ostrym) - czy ciepło i krioterapia są to metody uzupełniające, ułatwiające właściwą rehabilitację. Leczenie oparte tylko na zabiegach fizykoterapeutycznych odpowiednie masaże i ćwiczeń fizycznych przynoszą ulgę wielu osobom. Program ćwiczeń powinien być dobrany indywidualnie do pacjenta i wspomagany przez rehabilitanta aż do momentu, w którym pacjent będzie w stanie samodzielnie kontynuować systematyczne ćwiczenia w domu.
https://www.rehab.pl/blog/zapalenie-nerwu-kulszowego/
Paznokcie mówią wiele o stanie zdrowia
Clubbing - paznokcie przybierają wygląd i kształt tarczy zegarka albo łyżeczki położonej do góry dnem są zaokrąglone i wypukłe. Nazywane są również jako palce pałeczkowate lub Hipokratesa. Bezpośrednią przyczyną tego wyglądu paznokci jest niedotlenienie części ciała. To problem płuc, oskrzeli oraz wątroby.
Niebieski kolor - niebieskawe zabarwienie paznokci występuje przy niedokrwistości lub słabym krążeniu krwi, czasem towarzyszy również niższej temperaturze ciała (zdrowe osoby nieraz mają sine paznokcie zwłaszcza zimą).Kiedy jednak takie objawy niekoniecznie są związane z typowym zmarznięciem sezonowym, trzeba sprawdź RR ciśnienie krwi i zbadać krążenie. To może być powód zatrucia toksycznymi substancjami.
Długi nawrót kapilarny - To badanie oceniające przepływ krwi przez tkankę. Polega na uniesieniu dłoni na wysokości serca i naciśnij paznokieć przez 5 sekund z siłą wystarczającą do zblednięcia skóry. Po zwolnieniu ucisku zmierz czas, jaki upłynie do momentu powrotu skóry pod paznokciem do normalnego koloru. Prawidłowy nawrót kapilarny powinien wynosić mniej niż 2 sekundy. Dłuższy czas świadczy o zaburzeniach krążenia obwodowego.
Łamliwe i kruche paznokcie - to objaw braku niektórych minerałów i mikroelementów w organizmie – głównie za mało lub brak magnezu i krzemu. Koniecznie wzbogacić dietę w produkty zawierające te składniki albo uzupełnić ich niedobór suplementami. Łamliwe i kruche paznokcie mogą być także efektem zbyt częstego moczenia i suszenia rąk.
Łuszczyca charakteryzuje się czerwonymi złuszczającymi się blaszkami na paznokciach i zazwyczaj występuje także na skórze. W początkowej fazie choroby paznokcie mogą być kruche, łamliwe i pomarszczone
Onycholiza - to jest odwarstwienia płytki paznokcia od łożyska wówczas pod paznokciem zaczyna się gromadzić powietrze. Cały proces najczęściej postępuje od boku paznokcia i towarzyszy mu białe zabarwienie. Jeśli dodatkowo dojdzie do zakażenia, paznokieć przybierze barwę szarą, żółtą, brązową lub czarną. Najczęściej myślimy, że przyczyną odwarstwienia był uraz lub zakażenie grzybicze. Takie zmiany w obrębie paznokci towarzyszą problemom z tarczycą, cukrzycy lub są wynikiem niedoboru żelaza.
Koilonychia - to w przeciwieństwo clubbingu. Paznokcie tracą swoją naturalną wypukłość i stają się płaskie, nawet wklęsłe z brzegami uniesionymi do góry.To problem niedokrwistości spowodowana niedoborem żelaza.
Paznokcie mogą zmieniać nie tylko kolor, ale również kształt. Taka łyżeczkowata płytka świadczy o chorobie zwanej Koilonychią. Wywołana jest ona niedoborem żelaza. Lekarze to schorzenie te paznokcie kojarzą m.in. z chorobami tarczycy, nerek oraz zaburzenia hormonalne.
Paski, prążki, rowki, bruzdy - Podłużne rowki to objaw niedoboru witamin lub stanu zapalnego w organizmie. U osób starszych taki wygląd paznokci jest całkowicie normalny. Poprzeczne rowki oznaczają infekcję lub są skutkiem przebytej choroby zakaźnej. Płytkie podłużne bruzdy są zjawiskiem fizjologicznym. Natomiast głębokie towarzyszą chorobom układu pokarmowego lub zaburzeniom krążenia ,niewydolność serca, nerek lub niedokrwistość.
„Drzazgi” - to linijne wybroczyny pod paznokciami przypominające wbitą drzazgę to objawy zapalenia wsierdzia, czyli stanu zapalnego obejmującego błonę wyściełającą jamy serca. Późno rozpoznane może doprowadzić do bardzo poważnych powikłań.
Ciemne plamki na paznokciach zazwyczaj są wynikiem uszkodzenia paznokcia - wskazują na to, że pod uszkodzonym paznokciem wystąpiło krwawienie. Jeżeli plamki przesuwają się wraz ze wzrostem paznokcia do jego krawędzi, nie ma powodów do zmartwień. Jeżeli jednak nie znikają, trzeba pójść do lekarza,może to być czerniak. Ciemne zabarwienie płytki pod półksiężycem może także wskazywać na problemy z krążeniem, płucami i sercem.
Pół na pół - paznokcie do połowy białe lub o normalnym zabarwieniu, a w dalszej części brązowe towarzyszą przewlekłym chorobom nerek.
Białe lub żółte smugi - to zakażenia grzybiczne i są dość częstą chorobą paznokci. Objawiają się zmianą kształtu paznokcia i białymi lub żółtymi smugami po bokach. Zmianom kolorystycznym często towarzyszy ból. Pamiętaj, że grzybica jest chorobą szybko rozprzestrzeniającą się i trudną do wyleczenia. Grzybica paznokci to schorzenie bardzo częste - częściej występujące na paznokciach nóg niż rąk. Płytka staje się nierówna, słaba, może także boleć przy dotykaniu.
Białe plamki na paznokciach mogą wskazywać na niedobory żelaza i cynku, świadczyć o zaburzeniach przemiany materii, a także osłabieniu. Jeżeli biała barwa obejmuje całą płytkę, może to wskazywać nawet na chorobę nowotworową, niewydolność serca, a także łuszczycę.
Wał paznokciowy świadczy o chorobie zwanej Zanokcicą - taki stan wywołują bakterie - gronkowiec złocisty, powstaje on na skutek np. obgryzania paznokci, narażania ich na okaleczenia, niewłaściwego obcinania paznokci.
Palce pałeczkowate - przyczyną takiego kształtu paznokci to jest niedotlenienie peryferyjnych części ciała w tym palców,a jeszcze inne przyczyny takiego wyglądu palców to także rak oskrzeli/płuc, wady serca, nadczynność tarczycy i inne poważne choroby, prawdopodobnie marskość wątroby.
Zespół Hornera jako następstwo rozwarstwienia tętnicy szyjnej - Zespół Hornera (in. zespół Claude'a Bernarda-Hornera) – choroba spowodowana przerwaniem współczulnego unerwienia oka pomiędzy ośrodkiem w pniu mózgu, a samym okiem. Do uszkodzenia może dojść na poziomie pierwszego neuronu drogi podwzgórzowo-rdzeniowej (np.przy uszkodzeniu rdzenia szyjnego) - tj.zaburzenie sympatycznego układu nerwowego oka jedna ze źrenic nie powiększa się i powieka też się nie podnosi prawidłowo.
"Galop komorowy S3" podczas rozkurczu komór "S2" następuje zamknięcie zastawki "A" i "P" następnie otwierają się "T" i "M" i słychać"S3" - tj. tzw. - Galop protodiastolowy (S 3 ) jest najwcześniejszym fizycznym odkryciem serca w zdekompensowanej niewydolności serca przy braku ciężkiej niedomykalności zastawki mitralnej lub trójdzielnej lub przecieków od lewej do prawej. Obecność galopu S3 u dorosłych jest ważna, patologiczna i często najbardziej widoczna w osłuchiwaniu serca u pacjentów ze znaczną niewydolnością serca.
"Galop przedsionkowy S4" wskutek końcowego wypełnienia komór krwią przed zamknięciem zastawek "T" i "M" pojawią się tuż przed "S1"
